പ്രെഷർ റിലീസ് വാൽവ് ( Pressure release valve – PRV )

ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ അധിക സമ്മർദ്ദം പുറത്തുകളയാനുള്ള ഉപകരണമാണല്ലോ എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റ്‌. ഈ വെന്റിൽ ഘടിപ്പിയ്ക്കുന്ന റബ്ബർ ഡയഫ്രം പൊട്ടിയാണ്‌ അധിക സമ്മർദ്ദം പുറത്തുപോകുന്നത്‌. അതായത്‌ ഓരോ പ്രാവശ്യവും  പ്രവർത്തിച്ചു കഴിഞ്ഞാൽ എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റിലെ ഡയഫ്രം നശിച്ചു പോകും. പ്രഷർ കുക്കറിലെ സുരക്ഷാ വാൽവ്‌ പോലെ. അപ്പോൾ ഓരോ പ്രവർത്തനത്തിനു ശേഷവും ( എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റ്‌ എന്നത്‌ ട്രാൻസ്ഫോർമറിലെ സുരക്ഷാ സംവിധാങ്ങളിൽ അവസാനത്തേതാണ്‌. അതായത്‌ മറ്റേല്ലാം പരാജയപ്പെടുമ്പോഴാണിതു പ്രവർത്തിയ്ക്കുന്നതെന്നു പറയാം. അതിനാൽ തന്നെ ഇതു സാധാരണ ഗതിയിൽ പ്രവർത്തിയ്ക്കേണ്ടി വരാറില്ല ) ഡയഫ്രം മാറ്റി വയ്ക്കേണ്ടി വരും. മാത്രമല്ല എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റ്‌ പ്രവർത്തിച്ച്‌ അന്തരീക്ഷത്തിലേയ്ക്കു എണ്ണ പോയി മർദ്ദം കുറഞ്ഞ ശേഷവും വെന്റ്‌ തുറന്നിരിയ്ക്കും. ഇതുമൊരു ദോഷമാണ്‌. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ ട്രാൻസ്ഫോർമർ ഓഫ്‌ ചെയ്യേണ്ടതാണെങ്കിലും നേരിട്ടു പരിശോധനയിലൂടെയല്ലാതെ അതറിയാനും ട്രാൻസ്ഫോർമർ ഓഫ്‌ ചെയ്യാനും സാധിയ്ക്കില്ല. അതിനാൽ ചെറിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിൽ ( 5 എം.വി.എ വരെ) മാത്രമേ സാധാരണയായി എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റുപയോഗിയ്ക്കൂ. ഇതിനു പകരം വലിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിലുപയോഗിയ്ക്കുന്ന സുരക്ഷാ ഉപകരണമാണ്‌ പ്രെഷർ റിലീസ്‌ വാൽവ്‌ (PRV).

പഴയ മണ്ണെണ്ണ അടുപ്പുകളിലെ സേഫ്റ്റി വാൽവു പോലെ തന്നെയാണ്‌ PRV പ്രവർത്തിയ്ക്കുന്നതും. ഇതു ട്രാൻസ്ഫോർമർ ടാങ്കിനു മുകളിലായി പിടിപ്പിയ്ക്കുന്നു. ഇതിലെ ദ്വാരമുഖം ഒരു അടപ്പുപയോഗിച്ച്‌ അടച്ചു വച്ചിരിയ്ക്കും. ഒരു സ്പ്രിങ്ങിന്റെ സഹായത്താലാണ്‌ വാൽവ്‌ അടഞ്ഞിരിയ്ക്കുന്നത്‌. സാധാരണ നിലയിലുള്ള എണ്ണസമ്മർദ്ദത്തിനു സ്പ്രിങ്ങിനെതിരായി വാൽവിനെ തുറക്കാൻ സാധിയ്ക്കില്ല. എന്നാൽ എണ്ണയുടെ സമ്മർദ്ദം അധികരിയ്ക്കുമ്പോൾ വാൽവ്‌ തുറക്കപ്പെടുകയും വാൽവിലൂടെ എണ്ണ പുറത്തു പോകുകയും ചെയ്യും. എണ്ണയുടെ സമ്മർദ്ദം കുറയുമ്പോൾ സ്പ്രിങ്ങുമൂലം വാൽവ്‌ താനേ അടയുന്നതാണ്‌. ഇതു കൂടാതെ പി.ആർ.വി യിൽ ഒരു റിലേ സംവിധാനവും ( ലിമിറ്റ്‌ സ്വിച്ച്‌) സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. ഇതു മൂലം പി.ആർ. വി എപ്പോൾ പ്രവർത്തിച്ചാലും ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ബ്രേക്കറിനെ പ്രവർത്തിപ്പിച്ച്‌ അപ്പോൾത്തന്നെ ട്രാൻസ്ഫോർമറിനെ ഓഫ്‌ ചെയ്യാനാകുകയും അലാറം പ്രവർത്തിപ്പിയ്ക്കാനാകുകയും ചെയ്യും.

എക്സ്പോഷൻ വെന്റ് ( Explosion vent )

സാധാരണ പ്രവർത്തന സമയത്ത്‌ ട്രാൻസ്ഫോർമർ ചൂടാകുമെന്നും എണ്ണ വികസിയ്ക്കുമെന്നും മനസ്സിലായല്ലോ. ഈ വികാസത്തെ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്ക്‌ ഉൾക്കൊള്ളുകയും ട്രാൻസ്ഫോർമർ തണുക്കുമ്പോൾ എണ്ണ ചുരുങ്ങുകയും ചെയ്യുമെന്നും നാം കണ്ടല്ലോ. ഇങ്ങനെ എണ്ണയുടെ വികാസത്തെ കൺസർവ്വേറ്റർ ഉൾക്കൊള്ളണമെങ്കിൽ കൺസർവ്വേറ്ററിലുള്ള വായു ബ്രീത്തർ വഴി പുറത്തേയ്ക്കു പോകണം. അല്ലാത്തപക്ഷം എണ്ണയുടെ വികാസം ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ മർദ്ദം വർദ്ധിപ്പിയ്ക്കാനിടയാക്കും. ഏതെങ്കിലും കാരണ വശാൽ ബ്രീത്തർ പൈപ്പിലോ ബ്രീത്തറിലോ എന്തെങ്കിലും തടസ്സമുണ്ടായാലോ ( കരടോ പ്രാണികളോ മറ്റോ കേറി കുഴലടഞ്ഞു പോകുക) അതുമല്ലെങ്കിൽ അബധവശാൽ അറ്റകുറ്റപ്പണിയ്ക്കിടയിൽ അടച്ച വാൽവ്‌ തുറക്കാൻ മറന്നു പോകുക മുതലായ സന്ദർഭങ്ങളിലൊക്കെ ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ മർദ്ദം വർദ്ധിയ്ക്കാനിടയുണ്ട്‌. മാത്രമല്ല ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെന്തെങ്കിലും തീപിടുത്തമോ, സ്പാർക്കോ ഒക്കെ ഉണ്ടായാൽ എണ്ണയുടെ വികാസവും എണ്ണ വിഘടിച്ച്‌ വാതകമാകുന്നതുമൊക്കെ ദ്രുതഗതിയിലായിരിയ്ക്കും. ഈ സാഹചര്യത്തിൽ ബ്രീത്തൽ കുഴലിൽ തടസ്സങ്ങളില്ലെങ്കിൽ പോലും ബ്രീത്തറിലൂടെ ആവശ്യമായ വേഗത്തിൽ വായുവിനെ പുറം തള്ളാൻ കഴിഞ്ഞെന്നു വരില്ല. ഇതും ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ മർദ്ദം വർദ്ധിയ്ക്കാനിടയാക്കും. ഇങ്ങനെ അധിക സമ്മർദ്ദം ട്രാൻസ്ഫോർമറിലുണ്ടായാൽ ട്രാൻസ്ഫോർമർ പൊട്ടിത്തെറിയ്ക്കാൻ ഇടയായേക്കും. അതു കൂടുതൽ അപകടങ്ങൾക്കു വഴി വെയ്ക്കും.

എണ്ണ നിറച്ചിട്ടുള്ള മിയ്ക്കവാറും വൈദ്യുത ഉപകരണങ്ങൾ പൊട്ടിത്തെറിയ്ക്കുന്നത്‌ എണ്ണ കാരണമാണ്‌. നോക്കൂ ഉപകരണത്തിന്റെ പ്രവർത്തനത്തിനു സഹായകരമായ ഒരു വസ്തു അതിന്റെ തന്നെ അപകട സാധ്യത വർദ്ധിപ്പിയ്ക്കുന്നു. ട്രാൻസ്ഫോർമർ എണ്ണ അധികമായി ചൂടായാൽ അത്‌ വിഘടിച്ച്‌ കത്തുന്ന വാതകങ്ങളുണ്ടാകും. എണ്ണയുടെ വിഘടനത്താൽ പ്രധാനമായും ഹൈഡ്രജനാണുണ്ടാകുന്നത്‌. കൂടാതെ എളുപ്പം കത്തുന്ന അസറ്റിലീൻ, മീഥേൻ, മുതലായ വാതകങ്ങളുമുണ്ടാകും. പെട്ടന്നുണ്ടാകുന്ന വിഘടനമാണെങ്കിൽ, ഉദാഹരണത്തിനു ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്ത്‌ സ്പാർക്കുണ്ടാകുകയാണെങ്കിൽ എണ്ണ പെട്ടന്നു ചൂടായി വികസിയ്ക്കുകയും ഒപ്പം വിഘടിച്ച്‌ വാതകങ്ങൾ വളരെ വേഗത്തിലുണ്ടാകുകയും ചെയ്യും.

അപ്പോൾ കൂടുതൽ അപകടമൊഴിവാക്കണമെങ്കിൽ ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ സമ്മർദ്ദം സുരക്ഷിതമായിക്കുറയ്ക്കണം. ഇതിനായി സ്ഥാപിയ്ക്കുന്ന ഉപകരണമാണ്‌ എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റ്‌. ഇത്‌  യഥാർത്ഥത്തിൽ ഒരു കുഴലാണ്‌. ഈ കുഴലിന്റെ ഒരറ്റം ടാൻസ്ഫോർമർ ടാങ്കിലേയ്ക്കു വെൽഡ്‌ ചെയ്തു ഘടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. മറ്റേ അറ്റത്ത്‌ റബ്ബർ കൊണ്ടു നിർമ്മിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു ഡയഫ്രം( Diaphragm) പിടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. ഡയഫ്രത്തെ സംരക്ഷിയ്ക്കാനായി അതിനും പുറമേ ഒരു ലോഹ വലയും (Metallic net ) പിടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. ട്രാൻസ്ഫോർമറിനകത്തെ മർദ്ദം ക്രമാതീതമായി വർദ്ധിയ്ക്കുമ്പോൾ ഡയഫ്രം പൊട്ടുകയും എണ്ണ വെന്റു വഴി പുറത്തുപോകുകയും മർദ്ദം കുറയുകയും ചെയ്യും. അതുമൂലം ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ തുടർ അപകടങ്ങൾ ഒഴിവാകും. എണ്ണ പുറത്തേയ്ക്കു പോകുമ്പോൾ അതു കൂടുതൽ ദൂരേയ്ക്കു തെറിയ്ക്കാതിരിയ്ക്കാനായി കുഴലിന്റെ അഗ്രഭാഗം താഴത്തേയ്ക്കു വളച്ചു വച്ചിരിയ്ക്കും. പ്രഷർ കുക്കറിന്റെ സേഫ്റ്റി വാൽവു പോലെയാണ്‌ എക്സ്പ്ലോഷൻ വെന്റും പ്രവർത്തിയ്ക്കുക.

പ്രിസ്മാറ്റിക് ഓയിൽ ലെവൽ ഗേജും മാഗ്നറ്റിക് ഓയിൽ ലെവെൽ ഗേജും ( prismatic oil level gauge and magnetic oil level gauge ).

1, പ്രിസ്മാറ്റിക്‌ ഓയിൽ ലെവൽ ഗേജ്‌

ഇതു വളരെ ലളിതമായ സംവിധാനമാണ്‌. കൺസർവ്വേറ്ററിൽ മാത്രമല്ല ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ പ്രധാന ടാങ്കിലും സി.ടി കൾ , പി.ടി കൾ, ഓയിൽ സർക്ക്യൂട്ട്‌ ബ്രേക്കറുകൾ  തുടങ്ങി എണ്ണ നിറച്ചിട്ടുള്ള എല്ലാ ഉപകരണങ്ങളിലും സ്ഥാപിയ്ക്കാം. ഇതിൽ പുറമേ നിന്നും എണ്ണയുടെ നിരപ്പറിയാനാകും വിധം പ്രിസത്തിന്റെ ( prism ) രൂപത്തിൽ നിർമ്മിച്ചിട്ടുള്ള ഒരു എണ്ണ ചാലാണൂള്ളത്‌. ഇതു ടാങ്കിനോടു ചേർത്ത്‌ കുത്തനെ ഘടിപ്പിയ്ക്കുന്നു. ടാങ്കും ഗേജുമായി ചേരുന്ന ഭാഗത്ത്‌ എണ്ണ ചോർച്ചയുണ്ടാകാതിരിയ്ക്കാൻ ഗാസ്കെറ്റുകൾ ( gaskets ) സ്ഥാപിയ്ക്കുന്നു. പ്രിസ്മാറ്റിക്‌ ഗേജിനുള്ളിലേയ്ക്കു ടാങ്കിൽ നിന്നും എണ്ണ പ്രവേശിയ്ക്കുന്നതിനായി ടാങ്കിൽ രണ്ടു ദ്വാരങ്ങളുണ്ടാകും. ഇതുമൂലം ടാങ്കിലെ അതേ നിരപ്പിൽ ഗേജിലും എണ്ണ കയറുന്നു. ഗേജിന്റെ പുറം ഭാഗം സുതാര്യമായതിനാൽ ഈ നിരപ്പ്‌ പുറമേനിന്നും അറിയാനാകുന്നു.  ഗേജിന്റെ ചില്ല് സാധാരണ രീതിയിലുള്ളതല്ല. അതിന്റെ ഉൾവശം പ്രിസത്തിന്റെ ആകൃതിയിലാണ്‌. ഗേജിന്റെ ഉൾ വശത്ത്‌ വശങ്ങളിൽ പൂശിയിട്ടുള്ള നിറം എണ്ണയോടൊപ്പം പ്രതിഫലിപ്പിയ്ക്കാൻ ഇതു സഹായിയിയ്ക്കും. ഇതുകാരണം സുതാര്യമായ എണ്ണ നിറത്തിൽ കാണാനും നിരപ്പ്‌ കൃത്യമായി അറിയാനും സാധിയ്ക്കും. ചിത്രം കാണുക.

2, കാന്തിക ഓയിൽ ലെവെൽ ഗേജ്‌ ( magnetic oil level gauge – MOLG )

ഇതിൽ എണ്ണയുടെ നിരപ്പറിയാൻ ഒരു സൂചിയും അതിനടിയിലായി ഒരു ഡയലുമാണുള്ളത്‌ (pointer and dial ). എണ്ണയുടെ നിരപ്പിനനുസരിച്ച്‌ സൂചി തിരിയുകയും എണ്ണയുടെ നിരപ്പ്‌ പുറമേനിനിന്നും അറിയാൻ സാധിയ്ക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തു സ്ഥാപിയ്ക്കുന്ന ഫ്ലോട്ടിന്റെ സഹായത്തോടെയാണ്‌ സൂചി ചലിയ്ക്കുന്നത്‌. എണ്ണ നിരപ്പുയരുമ്പോൾ ഫ്ലോട്ടുയരും താഴുമ്പോൾ താഴും ഫ്ലോടിന്റെ ഈ ചലനം സൂചിയെ ചലിപ്പിയ്ക്കുന്നു.

സൂചിയെ ചലിപ്പിയ്ക്കുന്നത്‌ ഫ്ലോട്ടാണെങ്കിലും ഫ്ലോട്ടും സൂചിയും തമ്മിൽ നേരിട്ടു ബന്ധിപ്പിച്ചിട്ടില്ല. പകരം രണ്ടു കാന്തങ്ങളുടെ സഹായത്താലാണ്‌ ചലനംകൈമാറുന്നത്‌. ഒരു കാന്തം നേരിട്ടു ഫ്ലോട്ടിന്റെ തിരിയൽ സംവിധാനവുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചിരിയ്ക്കുകയും മറ്റേത്‌ പുറത്തുമായിട്ടാണ്‌ പിടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകുക. രണ്ടു കാന്തങ്ങൾക്കുമിടയിൽ അലൂമിനിയം പാളികൊണ്ട്‌ വേർ തിരിച്ചിരിയ്ക്കും. പുറത്തുള്ള കാന്തത്തിലാണ്‌ സൂചിയും റിലേ സംവിധാനവും ബന്ധിപ്പിച്ചിരിയ്ക്കുന്നത്‌. ഇതു മൂലം MOLG യുടെ എണ്ണയ്ക്കുള്ളിലുള്ള ഭാഗവും പുറത്തുള്ള ഭാഗവും തമ്മിൽ വേർതിരിയ്ക്കാനും കൺസർവ്വേറ്ററിനുള്ളിൽ അതുവഴി വായും, ഈർപ്പവും കയറുന്നതു തടയാനാകുകയും, എണ്ണ ചോരുന്നത്‌ തടയാനാകുകയും ചെയ്യും.

കാന്തിക ഓയിൽ ലെവെൽ ഗേജിന്റെ ഡയലിൽ എണ്ണയുടെ നിരപ്പ്‌ 1/4,3/4, 1/2എന്നിങ്ങനേയും 30⁰ അല്ലെങ്കിൽ 35⁰ താപനിലയ്ക്കു വേണ്ട നിരപ്പും, ടാങ്കു ശൂന്യമാകുമ്പോഴുള്ള സ്ഥാനവും അടയാളപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ടാകും. മാത്രമല്ല ടാങ്കിലെ എണ്ണ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ നിരപ്പിലും താഴെ ( Empty ) വരികയാണെങ്കിൽ അപായ സൂചന ( Low oil level alarm ) നൽകുന്നതിനായി റിലേകളും MOLG യിൽ ഘടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകും. സാധാരണ ഗതിയിൽ ലിമിറ്റ്‌ സ്വിച്ചുകളാണ്‌ ( Limit swiches ) റിലേ കോണ്ടാക്ടുകളെ പ്രവർത്തിപ്പിയ്ക്കുക. ഫ്ലോട്ടിന്റെ ചലനത്താൽ എണ്ണയുടെ നിരപ്പ്‌ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ നിലയിൽ വരുമ്പോൾ ലിമിറ്റ്‌ സ്വിച്ചിന്റെ കോണ്ടാക്ടുകൾ പരസ്പരബന്ധത്തിൽ  ( Contact make ) വരികയും  അലാറം പ്രവർത്തിയ്ക്കുകയുമാണ്‌ ചെയ്യുക.

വായു സഞ്ചിയോടു കൂടിയ കൺസർവ്വേറ്റർ (conservator with air bag)

ചെറുതും ഇടത്തരവുമായ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളുടെ കൺസർവ്വേറ്ററുകളിൽ വായുവിനേ നേരിട്ട്‌ കൺസർവ്വേറ്ററീനുള്ളിലേയ്ക്കു ( ബ്രീത്തർ വഴി ) വലിച്ചെടുക്കുന്നു. ഈർപ്പവും പൊടിപടലവും നീക്കം ചെയ്ത വായുവാണെങ്കിൽപോലും വായുവും എണ്ണയും തമ്മിലുള്ള സമ്പർക്കം എണ്ണയെ ക്രമേണ ദുഷിപ്പിയ്ക്കാനിടയാക്കും. അഥവാ സിലികാ ജെൽ പൂർണ്ണമായും വെള്ളം വലിച്ചെടുത്തുകഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെ സിലിക്കാ ജെൽ മാറ്റി പുതിയതു നിറയ്ക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ സിലിക്കാ ജെൽ ചൂടാക്കി അതിലെ ജലാംശം നീക്കം ചെയ്യുകയോ ചെയ്യാതിരുന്നാൽ സിലിക്കാ ജെൽ പിന്നീട്‌ വായുവിൽ നിന്നും വെള്ളം വലിച്ചെടുക്കുകയില്ല. ഇതു കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തെ എണ്ണയിൽ ജലാംശം കയറാനിടയാക്കും. ചെറിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിൽ കൺസർവ്വേറ്ററിന്റെ വലുപ്പം കുറവായതിനാൽ ഇതത്ര പ്രശ്നമാകില്ല . എന്നാൽ വലിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിൽ ഇതൊരു പ്രശ്നം തന്നെയാണ്‌. ഈ പ്രശ്നം പരിഹരിയ്ക്കുന്നതിനായി കൺസർവ്വേറ്ററിനുള്ളിൽ വായു സഞ്ചി ( Air bladder ) സ്ഥാപിയ്ക്കുന്നു. വായു സഞ്ചിയിൽ നിന്നാണ്‌ ബ്രീത്തറിലേയ്ക്കുള്ള കുഴൽ പുറപ്പെടുന്നത്‌. എണ്ണയും അന്തരീക്ഷവായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്നതിനെ വായു സഞ്ചി തടയുന്നു. കൺസർവ്വേറ്റർ പൂർണ്ണമായും വായു നീക്കം (vacuum)  ചെയ്താണ്‌ എണ്ണ നിറയ്ക്കുന്നത്‌. അതിനാൽ പുറമേ നിന്നുള്ള വായു എണ്ണയുമായി സമ്പർക്കത്തിൽ വരില്ല. ആവശ്യാനുസാരം ചുരുങ്ങാനും വികസിയ്ക്കാനും വായു സഞ്ചിയ്ക്കാകും. അതിനാൽ എണ്ണയുടെ സങ്കോച വികാസത്തെ അതു തടയുകയുമില്ല. എണ്ണയും വായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരാത്തതിനാൽ ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ആയുസ്സ്‌ വർദ്ധിയ്ക്കുകയും ചെയ്യും.

കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്ക് ( conservator Tank )

ട്രാൻസ്ഫോർമറിലെ എണ്ണ ചൂടാകുമ്പോൾ അത്‌ വികസിയ്ക്കുന്നു, തണുക്കുമ്പോൾ ചുരുങ്ങുന്നു. ഈ പ്രക്രിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ തപനിലയുടെ വ്യതിയാനത്തിനനുസരിച്ച്‌ നടന്നുകൊണ്ടിരിയ്ക്കും. അതിനാൽ എണ്ണ വികസിയ്ക്കുമ്പോൾ അത്‌ ഉൾക്കൊള്ളാനായി പ്രത്യേകം സ്ഥലം ട്രാൻസ്ഫോർമറിലുൾക്കൊള്ളിയ്ക്കേണ്ടതുണ്ട്‌ അല്ലാത്തപക്ഷം എണ്ണയ്ക്കു വികസിയ്ക്കാൻ സാധിയ്ക്കാതെ വരികയും ട്രാൻസ്ഫോർമർ ടാങ്കിനകത്തെ സമ്മർദ്ദം വർദ്ധിയ്ക്കുകയും ചെയ്യും. ഇതു ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ടാങ്ക്‌ പൊട്ടിത്തെറിയ്ക്കുന്നതിനു കാരണമാകാം. അതിനാൽ ടാങ്കിനുള്ളിൽ എണ്ണ വികസിയ്ക്കാനായി സ്ഥലമൊഴിവാക്കിയിടേണ്ടി വരും. എന്നാൽ ടാങ്കിനുള്ളിൽ തന്നെ ഈ സ്ഥലമൊഴിവാക്കിയിട്ടാൽ എണ്ണയുടെ പ്രതല വിസ്തീർണ്ണം ( Surface area ) കൂടുതലാകും. ഇത്‌ എണ്ണയും വായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്നതിന്റെ അളവു കൂട്ടുകയും എണ്ണയെ ദുഷിപ്പിയ്ക്കുന്നതിനു ( Deteriotion of oil ) കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. ഇതു പരിഹരിയ്ക്കുന്നതിനായി ട്രാൻസ്ഫോർമർ ടാങ്കിനു മുകളിലായി സിലിണ്ടർ ആകൃതിയിൽ ( Cylinder shape )  സ്ഥാപിയ്ക്കുന്ന ചെറിയ ടാങ്കാണ്‌ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്ക്‌ ( Conservator tank ) . കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്ക്‌ പ്രധാന ടാങ്കിനു മുകളിൽ വരത്തക്കവിധം താങ്ങുകളിൽ ( Supports ) സ്ഥാപിയ്ക്കുകയും അതിനെ പ്രധാന ടാങ്കുമായു കുഴൽ വഴി ബന്ധിപ്പിയ്ക്കുകയും ചെയ്യും. ഇതുമൂലം എണ്ണ വികസിയ്ക്കുമ്പോൾ ( Expansion ) അതു കുഴൽ വഴി കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിലേയ്ക്കു കയറുകയും, എണ്ണതണുക്കുമ്പോൾ തിരികേ ഇറങ്ങുകയും ചെയ്യും. ഇങ്ങനെ എണ്ണയുടെ വികാസ സങ്കോചങ്ങളെ സുരക്ഷിതമായി കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ സാധിയ്ക്കുന്നു. മാത്രമല്ല കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിനെ വലുപ്പം പ്രധാന ടാങ്കിനേ അപേക്ഷിച്ചു കുറവായതിനാൽ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിലെ എണ്ണയുടെ പ്രതല വിസ്തീർണ്ണം കുറവായിരിയ്ക്കുകയും എണ്ണയും വായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്നതു കുറയുകയും ചെയ്യും. 

കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിന്റെ ഉപയോഗങ്ങൾ താഴെക്കാണും വിധം ക്രോഡീകരിയ്ക്കാം.

1, ട്രാൻസ്ഫോർമർ എണ്ണയുടെ താപ വ്യതിയാനം മൂലം ഉണ്ടാകുന്ന വികാസ സങ്കോചങ്ങളെ കൈകാര്യം ചെയ്യാനാകുന്നു. എണ്ണ വികസിയ്ക്കുമ്പോൾ അധികം വരുന്ന എണ്ണയെ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കുൾക്കൊള്ളുകയും എണ്ണ ചുരുങ്ങുമ്പോൾ അതു വിട്ടു നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇതു വഴി ട്രാൻസ്ഫോർമർ ടാങ്കിനകത്തെ സമ്മർദ്ദം കൂടുന്നതു തടയുന്നു.

2, കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്ക്‌ പ്രധാന ടാങ്കിനേക്കാൾ മുക്കളിൽ വരത്തക്ക വിധം സ്ഥാപിയ്ക്കുന്നതിനാൽ പ്രധാന ടാങ്ക്‌ പൂർണ്ണമായും എണ്ണ നിറയ്ക്കുവാൻ സാധിയ്ക്കുന്നു. ഇതുമൂലം ബുഷിങ്ങുകൾ താപ   മാപിനികൾ മുതലായവയുടെ സ്ഥാപനം സുഗമമാകുന്നു. മാത്രവുമല്ല ടാങ്കിനകത്തെ വായുവിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യം ഒഴിവാക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

3, എണ്ണയും വായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്ന ഭാഗത്തിന്റെ വിസ്തീർണ്ണം കുറയ്ക്കാൻ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കു സഹായിയ്ക്കുന്നു. ഇതു എണ്ണയുടെ ഓക്സീകരണത്തിന്റെ ( Oxidation ) തോതു കുറയ്ക്കുകയും ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ആയുസ്സു കൂട്ടുകയും ചെയ്യും.

ബ്രീത്തർ കുഴലും ബ്രീത്തറും ( Breather pipe and breather )

സാധാരണ ഗതിയിൽ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിൽ അൽപ്പം എണ്ണ ഉണ്ടാകും എന്നറിയാമല്ലോ ( ടാങ്കിന്റെ പകുതി നിരപ്പിലും അൽപ്പം താഴെ ) എന്നാൽ എണ്ണ ചൂടായി വികസിയ്ക്കുമ്പോൾ കൺസർവ്വേറ്ററിലെ എണ്ണ നിരപ്പുയരുകയും ചുരുങ്ങുമ്പോൾ നിരപ്പു താഴുകയും ചെയ്യും. എണ്ണ വികസിയ്ക്കുമ്പോൾ ആ വികാസത്തെ ഉൾക്കൊള്ളാനാണ്‌ ബാക്കി സ്ഥലമിട്ടിട്ടുള്ളത്‌. ഈ ഭാഗത്ത്‌ സാധാരണ ഗതിയിൽ വായു നിറഞ്ഞിരിയ്ക്കുമെന്ന് നമുക്കറിയാം. എണ്ണ നിരപ്പുയരുമ്പോൾ കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തെ ഒഴിഞ്ഞ സ്ഥലത്തെ വായുവിനെ പുറത്താക്കേണ്ടതുണ്ട്‌ അല്ലാതപക്ഷം കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തെ സമ്മർദ്ദം വർദ്ധിയ്ക്കും. ഇതിനായി കൺസർവ്വേറ്ററിനെ അന്തരീക്ഷത്തിലേയ്ക്കു തുറക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. മുകൾഭാഗം എന്തായാലും തുറന്നിടാൻ പറ്റാത്തതിനാൽ കൺസർവ്വേറ്ററിന്റെ ഉള്ളിൽ  നിന്നും ഒരു കുഴൽ അന്തരീക്ഷത്തിലേയ്ക്കു തുറന്നു വയ്ക്കുന്നു. ഇതിവഴി വായു പുറത്തുപോകുന്നു. മാത്രവുമല്ല എണ്ണ ചുരുങ്ങുമ്പോൾ അന്തരീക്ഷത്തിൽ നിന്നും വായു കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തേയ്ക്കും പോകും. ഇങ്ങനെ എണ്ണയുടെ വികാസ സങ്കോചങ്ങൾക്കനുസരിച്ച്‌ വായു കുഴലിലൂടെ പുറത്തേയ്ക്കും അകത്തേയ്ക്കും സഞ്ചരിച്ചുകൊണ്ടിരിയ്ക്കും. ഇതിനെ ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ബ്രീത്തിംഗ്‌ ( Breathing of transformer )എന്നു പറയുന്നു.

ബ്രീത്തിംഗ്‌ നടക്കുമ്പോൾ അകത്തേയ്ക്കു പോകുന്ന വായുവിനൊപ്പം ഈർപ്പം, പൊടിപടലങ്ങൾ ( Moisture and dust ) തുടങ്ങിയവ അകത്തേയ്ക്കു കടക്കുകയും അത്‌ എണ്ണയിൽ കലർന്ന് എണ്ണയെ ദുഷിപ്പിയ്ക്കാൻ ( deterioration of oil ) കാരണമാകുകയും ചെയ്യും. ട്രാൻസ്ഫോർമർ എണ്ണയിൽ വെള്ളം കലർന്നാൽ എണ്ണയുടെ ഇൻസുലേഷൻ ഗുണം കുറയും, ടാങ്കിന്റെ ഉൾ വശം തുരുമ്പിയ്ക്കും മുതലായ പൽ ദോഷങ്ങളുണ്ട്‌. ഇതു ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ആയുസ്സു കുറയ്ക്കുവാനും നാശത്തിനു തന്നേയും കാരണമാകും. ഇതൊഴിവാക്കുന്നതിനായി അകത്തേയ്ക്കു പോകുന്ന വായുവിൽ നിന്നും ജലാംശത്തേയും പൊടിപടലത്തേയും നീക്കം ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്‌. ഇതിനായി ബ്രീത്തർ കുഴലിന്റെ അറ്റത്തായി സിലികാ ജെൽ ബ്രീത്തർ ( silica gel breather ) ഘടിപ്പിയ്ക്കുന്നു.

സിലിക്കാ ജെൽ ( silica gel ) എന്ന വസ്തു നിറച്ച ഒരു പാത്രമാണ്‌ ബ്രീത്തറെന്നത്‌. കൺസർവ്വേറ്ററിലേയ്ക്കുള്ള വായു ബ്രീത്തറിനകത്തൂടെ കടന്നു പോകത്തകവിധമാണ്‌ അത്‌ കുഴലിന്റെ അഗ്രത്തിൽ പിടിപ്പിയ്ക്കുന്നത്‌. സിലിക്കാ ജെല്ലുമായി സമ്പർക്കത്തിലൂടെ വരത്തക്ക വിധമാണ്‌ വായു അകത്തേയ്ക്കു പോകുന്നത്‌. പരൽ രൂപത്തിലുള്ള ഒരു രാസവസ്തുവാണ്‌ സിലിക്കാ ജെൽ. സിലിക്കാ ജെൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്ന വായുവിലെ ഈർപ്പം വലിച്ചെടുത്ത്‌ വായുവിനെ വരണ്ടതാക്കുന്നു ( Dry ). സിലിക്കാ ജെൽ ഈർപ്പം വലിച്ചെടുത്ത്‌ പൂരിതമായാൽ ( Saturate ) പിന്നെ ജലാംശം വലിച്ചെടുക്കുകയില്ല. അപ്പോൾ സിലിക്കാ ജെൽ പുതിയതു നിറയ്ക്കേണ്ടിവരും. സിലിക്കാ ജെല്ലിലെ ജലാംശത്തിന്റെ തോതറിയാനായി സിലിക്കാ ജെൽ കൊബാൾട്ടു ക്ലോറൈഡുമായി ( Cobalt chloride ) കലർത്തുന്നു. ജലാംശത്തിന്റെ തോതനുസരിച്ച്‌ സിലിക്കാ ജെല്ലിന്റെ നിറം നീലയിൽ ( blue ) നിന്നും പിങ്കിലേയ്ക്കു ( Pink ) മാറും.

സിലിക്കാ ജെല്ലിന്റെ നിറം മാറ്റം പുറമേനിന്നും നിരീക്ഷിയ്ക്കത്തക്ക വിധം സുതാര്യമായ രീതിയിലാണ്‌ സാധാരണ ഗതിയിൽ ബ്രീത്തർ നിർമ്മിയ്ക്കുന്നത്‌. ബ്രീത്തറിന്റെ വായ്ഭാഗത്തായി എണ്ണ നിറച്ച ചെറിയ ഒരു പാത്രം ( oil pot ) സ്ഥാപിച്ചിരിയ്ക്കും. ബ്രീത്തറിലേയ്ക്കുള്ള വായു ഈ പാത്രത്തിലെ എണ്ണയിലൂടെയാണ്‌ കടന്നു പോകുന്നത്‌. ഇത്‌ വായുവിലെ പൊടിപടലങ്ങളെ നീക്കം ചെയ്യുന്നു.

കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിലെ എണ്ണയിൽ ഉണ്ടായേക്കാവുന്ന ചളി ( sludge ) മുതലായവ പ്രധാന ടാങ്കിൽ കലരാതിരിയ്ക്കാൻ കൺസർവ്വേറ്റർ ടാങ്കിന്റെ അടിയിലായി ഒരു ചെറിയ കുഴി ( slot ) ഉണ്ടാകും പ്രധാന ടാങ്കിലേയ്ക്കുള്ള ( Main tank ) എണ്ണ പോകുന്ന കുഴൽ ഈ കുഴിയുടേയും മുകൾ നിരപ്പിൽ വരത്തക്ക വിധം ഘടിപ്പിയ്ക്കും. ഈ കുഴിയിലടിയുന്ന ചളിയും വെള്ളവും നീക്കം ചെയ്യാൻ അതിൽ നിന്നും ഡ്രയിൻ വാൽവു ( Drain valve ) ഘടിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടാകും.

ചെറുതും ഇടത്തരവുമായ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളുടെ കൺസർവ്വേറ്ററുകളിൽ വായുവിനേ നേരിട്ട്‌ കൺസർവ്വേറ്ററീനുള്ളിലേയ്ക്കു ( ബ്രീത്തർ വഴി ) വലിച്ചെടുക്കുന്നു. ഈർപ്പവും പൊടിപടലവും നീക്കം ചെയ്ത വായുവാണെങ്കിൽപോലും വായുവും എണ്ണയും തമ്മിലുള്ള സമ്പർക്കം എണ്ണയെ ക്രമേണ ദുഷിപ്പിയ്ക്കാനിടയാക്കും. അഥവാ സിലികാ ജെൽ പൂർണ്ണമായും വെള്ളം വലിച്ചെടുത്തുകഴിഞ്ഞാൽ പിന്നെ സിലിക്കാ ജെൽ മാറ്റി പുതിയതു നിറയ്ക്കുകയോ അല്ലെങ്കിൽ സിലിക്കാ ജെൽ ചൂടാക്കി അതിലെ ജലാംശം നീക്കം ചെയ്യുകയോ ചെയ്യാതിരുന്നാൽ സിലിക്കാ ജെൽ പിന്നീട്‌ വായുവിൽ നിന്നും വെള്ളം വലിച്ചെടുക്കുകയില്ല. ഇതു കൺസർവ്വേറ്ററിനകത്തെ എണ്ണയിൽ ജലാംശം കയറാനിടയാക്കും. ചെറിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിൽ കൺസർവ്വേറ്ററിന്റെ വലുപ്പം കുറവായതിനാൽ ഇതത്ര പ്രശ്നമാകില്ല . എന്നാൽ വലിയ ട്രാൻസ്ഫോർമറുകളിൽ ഇതൊരു പ്രശ്നം തന്നെയാണ്‌. ഈ പ്രശ്നം പരിഹരിയ്ക്കുന്നതിനായി കൺസർവ്വേറ്ററിനുള്ളിൽ വായു സഞ്ചി ( Air bladder ) സ്ഥാപിയ്ക്കുന്നു. വായു സഞ്ചിയിൽ നിന്നാണ്‌ ബ്രീത്തറിലേയ്ക്കുള്ള കുഴൽ പുറപ്പെടുന്നത്‌. എണ്ണയും അന്തരീക്ഷവായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരുന്നതിനെ വായു സഞ്ചി തടയുന്നു. കൺസർവ്വേറ്റർ പൂർണ്ണമായും വായു നീക്കം (vacuum)  ചെയ്താണ്‌ എണ്ണ നിറയ്ക്കുന്നത്‌. അതിനാൽ പുറമേ നിന്നുള്ള വായു എണ്ണയുമായി സമ്പർക്കത്തിൽ വരില്ല. ആവശ്യാനുസാരം ചുരുങ്ങാനും വികസിയ്ക്കാനും വായു സഞ്ചിയ്ക്കാകും. അതിനാൽ എണ്ണയുടെ സങ്കോച വികാസത്തെ അതു തടയുകയുമില്ല. എണ്ണയും വായുവും തമ്മിൽ സമ്പർക്കത്തിൽ വരാത്തതിനാൽ ട്രാൻസ്ഫോർമറിന്റെ ആയുസ്സ്‌ വർദ്ധിയ്ക്കുകയും ചെയ്യും.